مدل‌پردازی تشخیصی شناختی (‍CDM) سوال‌های ریاضیات تیمز 2007 در دانش‌آموزان پایه هشتم ایران با استفاده از مدل یکپارچه با پارامتر‌پردازی مجدد (RUM) و مقایسه مهارت‌های ریاضی دانش‌آموزان دختر و پسر

زمینه: هدف سنجشهایی مانند تیمز آموزش و بهبود عملکرد دانش‌آموز است. در راستای دستیابی به این هدف، متخصصان حوزه سنجش آموزشی، رویکرد سنجش تشخیصی شناختی(CDA) را پرورش داده‌اند. در پژوهش حاضر تلاش شد تا یکی از مدلهای پرکاربرد در حوزه سنجش شناختی را در مورد داده‌های دانش‌آموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 بکار ببرد و نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان ایران را در مهارتها و صفات شناختی زیربنایی آزمون ریاضی (مدل شناختی کورتر و تاتسوکا، 2002) شناسایی نماید و عملکرد دختران و پسران را در این صفات شناختی مورد مقایسه قرار دهد. یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مدل شناختی کورتر و تاتسوکا با داده‌های دانش‌آموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 از برازش مطلوبی برخوردار است. یافته‌های مربوط به وضعیت تسلطی نشان می‌دهد که دانش‌آموزان ایرانی، بیشترین ضعف را در صفات P1(فرمولبندی معادلات)، P2(هندسه)، P4(به کارگیری قواعد جبر)، و P5(تفکر قیاسی) که صفات مربوط به پردازش شناختی هستند دارند. همچنین در دو صفت S5(بررسی صحت گزینه‌ها) و S6(الگوها و روابط) که به مهارتهای تفکر استقرایی مربوط می‌شوند نیز از عملکرد ضعیفی برخوردارند. در واقع می‌توان گفت که صفت S6 دومین صفت دشوار بعد از صفت P2 در بین دانش‌آموزان پایه هشتم ایران است. یافته‌های مربوط به عملکرد دختران و پسران نشان داد که تفاوتهای جنسیتی در این صفات و مهارتهای شناختی بسیار کم است. دامنه شاخص d کوهن از 30/0- تا 15/0+ با میانگین 03/0 به دست آمد. بحث و نتیجه‌گیری: بطور کلی پژوهش حاضر نشان می‌دهد که دانش‌آموزان ایران در اکثر صفات که برخی از آنها به مهندسی و علوم فیزیکی مربوط می‌شوند از سطح تسلطی ضعیف برخوردارند. از اینرو به نظر می‌رسد که سیاستگذاران آموزشی بایستی تغییرات اساسی در آموزش هندسه به عمل آورند، زیرا هندسه، آموزش مهارتهای تفکر ریاضی مهم را که برای مهندسی و علوم فیزیکی لازم هستند ممکن می‌سازد. در ارتباط با تفاوت‌های جنسیتی در ریاضیات نیز با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر و سایر پژوهش‌های صورت گرفتهمی‌توان این نتیجه را گرفت که جنسیت یکی از بیشمار متغیری است که عملکرد در ریاضیات را، هر چند بسیار اندک، تحت تاثیر قرار می‌دهد.